در این مقاله به دسته بندی کلی اسباب بازی ها میپردازیم. اسباب بازیها را میتوان به دو دسته کلی الکترونیکی و کشیدنی-دستی تقسیم کرد.
اسباببازیهای الکترونیکی-تعاملی با استفاده از انرژی باتری یا برق کار میکنند و دارای قطعات متحرک، صداها، نورها یا قابلیتهای تعاملی هستند.
اسباببازیهای کشیدنی-دستی معمولاً با استفاده از نیروی دست یا اهرم به حرکت در میآیند و شامل اسباببازیهایی مانند ماشینهای کشیدنی، حیوانات کوکی و اسباببازیهای ساختمانی هستند.
1- دسته بندی اسباب بازی های الکترونیکی و تعاملی
- ماشینها و وسایل نقلیه کنترلی:
این اسباب بازیها شامل ماشینها، هلیکوپترها، پهپادها و سایر وسایل نقلیه هستند که با استفاده از یک رادیوکنترل یا اپلیکیشن موبایل کنترل میشوند.
- بازیهای الکترونیکی:
این دسته شامل کنسولهای بازی، دستگاههای بازی دستی، بازیهای رومیزی الکترونیکی و سایر اسباببازیهایی است که با استفاده از مدارهای الکترونیکی و نمایشگرها بازی را اجرا میکنند.
- رباتهای تعاملی هوشمند:
رباتهای هوشمند که برای تعامل و آشنایی کودک با دنیای واقعی طراحی میشوند و باعث رشد و نبوغ کودک شده و در کنار سرگرمی، به آموزش کودک و نحوه ارتباط با دنیای بیرون کمک میکند.
2- دسته بندی اسباب بازیهای کشیدنی یا فکری
- ماشینهای کشیدنی:
این اسباببازیها شامل ماشینهای کوچک و بزرگ هستند که با کشیدن به عقب و رها کردن، به جلو حرکت میکنند.
- اسباببازیهای کوکی:
این اسباببازیها با استفاده از یک کوک به حرکت در میآیند و شامل ماشینها، عروسکها و حیوانات مختلف هستند.
- اسباببازیهای ساختمانی و پازلها:
این اسباببازیها شامل قطعاتی هستند که به هم متصل میشوند و میتوان با استفاده از آنها سازههای مختلفی ساخت یا باید به ترتیب و با توجه به شکل آنها در کنار هم قرار گیرند
- کارتهای بازی و بردهای آموزشی:
این اسباببازیها با هوش و ذهن کودک تعامل دارند، مانند کارتهای مختلف بازی و همچنین بردهای آموزشی و بازیهای مبتنی بر خلاقیت و بازیسازی که باعث پرورش خلاقیت کودک و ذهن او میشود.
حال به بررسی دسته اول یعنی اسباببازیهای الکترونیکی و تعاملی میپردازیم:
1- اسباببازیهای الکترونیکی (Electronic Toys)
این دسته از اسباببازیها در سالهای اخیر، به خصوص از ۲۰۱۵ به بعد، سهم بزرگی از بازار رو در اختیار گرفتند چون تکنولوژی را با سرگرمی ترکیب میکنند و کودکان عاشق چیزهایی هستند که حرکت کند، نور و صدا داشته باشد و یا حتی هوشمند باشد!
اما فقط سرگرمی نیست؛ خیلی از این اسباببازیها آموزشی هم هستند و به کودکان در پرورش برخی مهارتها مانند تفکر منطقی، حل مسئله، برنامهنویسی و آشنایی با تکنولوژی در سنین پایین کمک میکند.
انواع اسباببازیهای الکترونیکی:
- رباتهای تعاملی (Interactive Robots)
حرکت میکنند، حرف میزنند، واکنش نشون میدهند.
بعضیها حتی با هوش مصنوعی ساده طراحی شدهاند.
فوقالعاده برای آشنا کردن کودک با مفاهیم فناوری و مهارت حل مسئله.
مثالها:
- Bitzee حیوان خانگی دیجیتال که حرکات و شکل عوض میکنه.
- FurReal Friends حیوان رباتیک که صدا در میاره، راه میره، واکنش احساسی نشون میده.
- Sphero BOLT ربات کروی که میچرخه، میدرخشه و قابل برنامهریزیه.
- اسباببازیهای هوشمند متصل به اپلیکیشن (App-Connected Toys)
اسباببازی به موبایل یا تبلت وصل میشود و امکانات خاصی رو اجرا میکند.
محتوای آموزشی یا بازیهای پرورش ذهن ارائه میدهد.
مثالها:
- Osmo قطعات فیزیکی جلوی آیپد میذاری، دوربین میشناسد و بازی میکنی.
- Yoto Player داستانگو بدون صفحهنمایش، کارت داستان یا آهنگ روش میذاری و پخش میکنه.
- ماشینها و پهپادهای کنترلی (RC Toys & Drones)
حرکت از راه دور با ریموت کنترل توسط کودک.
بچهها عاشق هیجان کنترل وسایل از دور هستند.
مثالها:
- Helicopter and Drone هلیکوپتر و کوادکوپترهای کوچک آموزشی، سبک، با قابلیت پرواز!
- RC Cars ماشینهای کنترلی با قابلیت کنترل از دور.
- اسباببازیهای صوتی و نوری (Light & Sound Toys)
موزیک، افکت صوتی، چراغهای چشمکزن.
مخصوص کودکان کوچکتر برای تحریک حواس.
مثالها:
- LeapFrog Musical Table میز موزیکال با دکمههای نورانی.
- کتابهای داستان ناطق که با ورق زدن صفحه، داستان پخش میشود.
- کیتهای الکترونیکی آموزشی (Electronic Learning Kits)
کودک با اتصال قطعات الکترونیکی، مدار میسازد.
یادگیری مفاهیم برق و فیزیک و آشنایی با قطعات الکترونیک.

مثالها:
- Snap Circuits مونتاژ و ساخت مدارهای ساده الکترونیکی توسط کودک مانند لامپ و زنگ.
- LittleBits ماژولهای کوچک مغناطیسی که مدارهای ساده و پیشرفته میسازند.
ویژگیهای مثبت اسباببازیهای الکترونیکی:
- کودک را با تکنولوژی روز و مسائل الکترونیکی آشنا میکند.
- هیجانانگیز بوده و باعث میشود کودک ساعتها سرگرم شود.
- مفاهیم علمی و منطقی رو به شیوه غیرمستقیم آموزش میدهد.
- باعث رشد و نبوغ ذهنی در کودک میشود.
نکات منفی یا محدودیتها:
- بعضی مدلها گران هستند!
- ممکن است کودک را وابسته کند.
- مصرف انرژی بالا بوده و نیازمند باتری برای کارکرد میباشد.
- اگر به شکل درست استفاده نشود، فقط موجب سرگرمی صرف شده و هدف آموزشی نداشته باشد.
تأثیر فرهنگی اسباببازیهای الکترونیکی:
اسباببازیهای الکترونیکی فقط یک ابزار بازی نیستند؛ بلکه نسل آینده را برای زندگی در جهان دیجیتال آماده میکنند و باعث میشوند کودکان از همون کودکی حس کنجکاوی علمی پیدا کنند. اما باید مراقب بود که بچهها به دنیای مجازی وابسته نشوند و فرصت تجربههای واقعی رو از دست ندهند.
نکته کلیدی:
حتی بهترین اسباببازی الکترونیکی هم نباید جایگزین تجربههای فیزیکی، بازی در طبیعت یا تعامل اجتماعی بشه. بهترین کار اینه که اسباببازیهای الکترونیکی رو بهعنوان یک مکمل هوشمندانه در کنار سایر گروهها استفاده کنیم.
اسباببازی، چه الکترونیکی چه ساده و کلاسیک، یک دنیای پر رمز و راز برای کودک است.
کافیست والدین و مربیان بدانند چه چیزی را انتخاب کنند و چطور از آن استفاده کنند. در نهایت، یک اسباببازی خوب نهتنها بچه را میخنداند، بلکه چیزی در ذهنش روشن میکند و موجب یک جرقه برای یادگیری یک حرفه و ایجاد آیندهای درخشان، برای کودکان میشود.

فرم نظردهی
نظرات و پیشنهادات ارزشمند شما ما را در بهبود خدمات یاری میکند.