اسباب بازی و کودک

همه ی ما میدونیم که رابطه ی مستقیمی بین بازی کودک و یادگیری او وجود داره، بازی و بازی کردن کودک باعث میشه تا ذهن بچه ها فعال بشه و نیاز به یادگیری در اونا افزایش پیدا کنه. بازی کردن کودک باعث حفظ سلامتی و شادابی در کودکان میشه و برای اینکه ذهن و خلاقیت در کودکان تقویت بشه بایستی فرصت های مناسبی برای بازی کردن با ابزارها و امکانات متنوع به اونها داده بشه تا بتونن مهارت های مختلف حتی مهارت زندگی کردن رو یاد بگیرن.

مطالعات و تحقیقات وسیعی در زمینه رابطه بازی و میزان رشد و یادگیری کودکان توسط دانشگاه های معتبر دنیا انجام شده که به خوبی نشون میده میزان خلاقیت و یادگیری در کودکان با افزایش بازی با همسالان افزایش پیدا می کنه.اگه بخواهیم عمیق تر به این موضوع نگاه کنیم بایستی طبقه بندی های خاصی رو در بین سنین رشد کودک و نیازهای اونا رو تا مرحله بلوغ و بزرگسالی بررسی کنیم.

بر اساس طبقه بندی پذیرفته شده بین المللی مراحل رشد کودک به صورت زیر هست:

• مرحله نوزادی:

  

  مرحله ای از زندگی کودک هستش که تازه به دنیا اومده و تا هفته های آتی جهت ادامه زندگی و رشد و نمو تغذیه میشه. این مرحله به صورت عمومی تمامی نوزادان رو شامل میشه و در حقیقت نیاز اصلی نوزاد در این مرحله تغذیه هستش. متخصصان و روانشناسان کودک با همکاری صنایع تولیدی اسباب بازی و تجهیزات کودک، جهت راحتی والدین و سرپرستان در نگهداری مناسب کودکان، اسباب و وسایل ویژه ای رو طراحی و معرفی کردن تا والدین و سرپرستان کودک بتونن با استفاده از اونا دوران آسونی رو برای رشد و نمو کودک تجربه کنن. یکی از این ابزارها که همه ی ما ازش اطلاع داریم شیشه شیر هست. این وسیله ی مفید و حیاتی در واقع کمک میکنه تا سرپرست کودک به راحتی و بدون مشکل خاصی بتونه نوزاد رو تغدیه کنه و بهش شیر بده چون همه نوزادان از شیر مادر نمی تونن تغذیه کنن و بایستی شیر خشک بخورن تا بتونن مراحل رشد طبیعی داشته باشن. در این مرحله از حیات، نوزاد درک گسترده ای از محیط پیرامون خودش نداره و صرفاً و منحصراً عمل جذب و دفع غذا رو تجربه می کنه. با ادامه رشد نوزاد، نیازهای بعدی او نمایان میشه، در این مرحله متخصصان کودک اقدام به معرفی شیشه شیر های فانتزی یا اسباب بازی هایی که صداهای خاصی رو برای تحریک قوه شنوایی نوزاد تقلید می کنند رو معرفی کردند. نمونه های مختلف جغجغه های فانتزی توی این طبقه بندی قرار می گیرن. پس از اینکه مدتی از به دنیا اومدن و رشد نوزاد میگذره به تدریج قوه بینایی و شنوایی اون هم رشد پیدا می کنه . این تغییرات به صورت کاملاً آشکار در حرکات و رفتارهای نوزاد به خوبی نمایان میشه، دنبال کردن سوژه های اطراف و پاسخ ارادی و غیر ارادی به صداهای اطراف در یک نوزاد سالم مثال هایی برای این مورد هستش. البته برای نگهداری و محافظت از نوزاد، وسایل و ابزارهای مختلفی تولید شده که هر کدوم به فراخور نیاز مادر و کودک و سرپرست نوزاد مورد استفاده قرار می گیرن. نمونه هایی از اسباب بازی های آویزان شونده از سقف اتاق کودک و بالای تخت اون مثل اشکال حیوانات، موقعیت های طبیعی مثل ابر، ستاره و ماه و سایر اسباب بازی ها جهت تلقین حس آرامش و دنبال کردن سوژه توسط کودک از این موارد می باشند.

• مرحله کودکی:

  

  این مرحله از رشد به دنبال مرحله نوزادی هستش و بسته به شرایط ژنتیکی و محیط رشد نوزادان با یکدیگر فرق میکنه. به طور کلی این دوره از حیات کودک شامل چهار ماهگی تا یکسالگی اون میشه. در این مرحله اولین و آشکارترین تغییر کودک درآوردن دندون هستش. جوانه های دندون کودک که به صورت نهفته در فک های او موجود هستن با رسیدن به مرحله ای از رشد بین سنین چهار ماهگی تا یک سالگی (برای بعضی از بچه ها تا دو سالگی) بیرون میزنن. کودک به خوبی این تغییر در بدن و به ویژه داخل دهان خودش رو حس می کنه و ممکنه برای بعضی از کودکان این مرحله سختی هایی رو هم داشته باشه ولی زیبایی مشاهده دندون درآوردن کودک برای والدین مهیج و شگفت انگیز خواهد بود. پس از دراومدن دندون کودک، که عموماً دندون های جلویی مرکزی فک پایین یا بالا رو شامل میشه بین شش ماهگی تا دو سالگی بسته به نژاد و مرحله رشد کودک قابل تشخیص خواهد بود. در این مرحله، کودک به صورت غیر ارادی اقدام به گازگرفتن و تحریک فک های خود می کنه. متخصصان کودک با مطالعه و بررسی این مرحله از رشد کودک به درستی تشخیص دادند که اسباب بازی ها و وسایل مرتبط با دندان کودک در این مرحله ضروری و مناسب هستن. اسباب بازی های دندان گیر در انواع و اشکال مختلف برای این مرحله از رشد کودک لازم هستش تا کودک بتونه با گاز گرفتن اونها، حس دندون درآوردن و تحریک فک هاش رو تجربه کنه. باز هم مثل مرحله نوزادی، برای این مرحله از رشد کودک هم وسایل و ابزار متنوعی جهت توسعه و ارتقاء رشد کودک توسط تولیدکنندگان محصولات کودک عرضه و تولید شده که والدین به تناسب نیاز و در برخی موارد تجویز پزشک کودک میتونن برای کودکانشون تهیه کنن. مرحله کودکی به صورت عام و در طبقه بندی کلی از لحاظ اسباب بازی ها تا یک سالگی رو شامل میشه. این طبقه بندی صرفاً از جهت نیازمندی های اسباب بازی کودک هستش و در ارتباط مستقیم با سن و رشد کودک قرار داره. اسباب بازی های کمکی جهت حرکت کودک مثل انواع روروئک، واکر، کالسکه و سایر اسباب بازی ها در این دسته قرار می گیرند.

• مرحله کودکی بین 1 تا 3 سالگی:

  این مرحله از رشد کودک بسیار حیاتی و ویژه هستش، به طوری که روانشناسان حوزه سلامت کودکان بر این باور هستن که شخصیت و رفتار کودک در این مرحله شکل می گیره. معرفی و استفاده از وسایل بازی و کمک آموزشی نقش ویژه ای در این مرحله از رشد کودک ایفا می کنه. استفاده از انواع اسباب بازی های مناسب برای کودکان زیر سه سال مثل اسباب بازی های فکری، اشکال مختلف هندسی، توپ های بازی، عروسک های بازی و تمامی انواع اسباب بازی هایی که به نوعی شامل قطعه کوچک نباشند برای کودک حیاتی و ضروری هستن. چون در این مرحله از رشد کودک، بسیاری از کودکان جهت پیداکردن درک کاملی از اطراف و اشیاء پیرامون از دهان خودشون استفاده می کنند بنابر این محدودیت هایی از لحاظ ایمنی برای اسباب بازی های اونها اتخاذ شده که تولیدکنندگان ملزم به رعایت اون موارد هستند.

• مرحله کودکی بین 3 تا 12 سالگی:

  

  در این مرحله از رشد کودک، بسیاری از نیازهای او در حال ظهور و بروز هستن. متخصصان امر تولید اسباب بازی اقدام به عرضه و معرفی انواع مختلفی از اسباب بازی ها برای این دوره از رشد کودک نموده اند. کودکان پسر در این سنین بیشتر به دنبال هیجان، نقش آفرینی و فعالیت های چالشی هستن. لذا بیشتر اسباب بازی های کودکان پسر در این دوره شامل انواع ماشین های اسباب بازی، انواع اسباب بازی های مهندسی، نقش آفرینی و اسباب بازی های سوارشدنی مثل اسکیت، اسکوتر و ماشین های بزرگ را شامل می شوند. سه چرخه و دو چرخه نیز از مهم ترین اسباب بازی های این دوره سنی برای کودکان پسر می باشند. کودکان دختر هم بیشتر به دنبال اسباب بازی های نقش آفرینی، زیبایی آفرینی و حمایتی هستن که از این دسته از اسباب بازی ها می تونیم به عروسک های اسباب بازی، ست های آشپزی و آشپزخانه، سبدهای خرید و چرخ دستی و انواع ست های آرایشی اشاره کرد. همچنین سه چرخه و دوچرخه های سوارشدنی و اسکیت و اسکوتر هم بین بسیاری از کودکان دختر طرفداران خودش رو داره.

• مرحله نوجوانی بین 13 تا 19 سالگی:

  این مرحله از دوران حیات کودک به دوره نوجوانی معروف هست. بیشتر اسباب بازی های این دوره شامل اسلحه اسباب بازی، تفنگ های آبپاش، اسباب بازی های رومیزی و کارتی، اسباب بازی فکری، توپ و لوازم ورزشی رو شامل میشه. بیشتر نوجوانان در این دوره تمایل به بازی های اکشن و کامپیوتری دارن، پلی استیشن و سونی و بازی های کامپیوتری معمولاً در بین نوجوان ها رایج وشناخته شده هست. البته کارشناسان حوزه سلامت، بازی های حرکتی و تعاملی رو مفید تر و مناسب تر از بازی های کامپیوتری می دونن، چون که تحرک و پویایی زمینه ساز سلامتی و رشد در نوجوانان در این سنین حساس هستش.

• مرحله جوانی بین 19 تا 25 سالگی:

  این مرحله تمامی نیازهای یک فرد بالغ رو شامل میشه. افراد در این سنین بیشتر تمایل به بازی های گروهی، ورزشی و سرگرمی های ویدئویی دارن. انواع لوازم ورزشی، توپ های ورزشی، وسایل بدنسازی و کارت های بازی در این سنین محبوب هستن.

• مرحله بزرگسالی:

  شاید براتون عجیب باشه ولی خیلی از بزرگسالان هم که کودک درون اونها همچنان فعال هستش به دنبال اسباب بازی های خاص و ویژه ای هستن که نیاز درونی اونا رو ارضا کنه. انواع ماکت ماشین های اسباب بازی، قطار و هواپیما، اکشن فیگور در بین کلکسیونرها محبوبیت های خودش رو داره. عده ی زیادی از بزرگسالان هم به سمت بازی های فکری مثل شطرنج، تخته نرد و بازی های کارتی رو میزی گرایش دارند. برخی از افراد هم در این دوره از زندگی به ورزش های حرکتی مثل دوچرخه سواری، کوهنوردی، قایق رانی و دو و میدانی تمایل دارن که این ورزش ها هم اسباب و وسایل مخصوص خودشون رو دارن.

توی این مقاله سعی کردیم به معرفی محدوده سنی کودکان از نوزادی تا بزرگسالی که مورد پذیرش و معرفی جمع کثیری از روانشناسان و محققین حوزه کودک هستش بپردازیم. هر محدوده سنی تمایلات و نیازهای اسباب بازی و بازی خاص خودش رو داره که والدین و افراد با آگاهی از اونها میتونن زمینه رشد و ترقی کودکان و خودشون رو فراهم کنن.